Al maanden maakt de financiële wereld zich zorgen: wordt het een harde of een zachte landing, na de turbulentie van de afgelopen periode? Maar misschien kun je je beter afvragen: kómt er überhaupt wel een landing? De economie remt dan wel af en we vliegen niet meer met macht drie naar normale kruissnelheid, maar de economie lijkt niet echt te ‘landen’. Maken we een doorstart?
De rente mag dan oplopen en de doorloop mag langer zijn dan gedacht, ondanks afremmende huizenverkopen bleek de onderliggende kracht van de economie nog sterk. Bij de bedrijfscijfers zien we voornamelijk verrassingen aan de bovenkant. Het merendeel van de bedrijven laat beter dan verwachte kwartaalcijfers zien. Dat duidt erop dat de problemen met tekorten van de afgelopen jaren, door allerlei verstoringen zoals containers op de verkeerde plekken en chiptekorten, grotendeels achter ons liggen en we terugkeren naar een min of meer normale situatie.
Supply chain ontketend
De problemen in de supply chain zijn verleden tijd en dat heeft een gunstig effect op de winsten. Het leidt er ook toe dat de operatie bij bedrijven voorbeelden waarbij kunstmatige intelligentie in de eerste zes maanden echt als aanjager werkte. In de tweede helft zal dat weer anders zijn en zijn het niet meer zes of zeven grote aandelen die de kar trekken. Dat zien we nu al gebeuren: het gaat breder doordat kunstmatige intelligentie nu door veel meer bedrijven wordt toegepast.
Neem Rentokil, de ongediertebestrijder die je eerder associeert met ‘lange halen, snel thuis’ dan met het subtielere maatwerk. Maar AI verandert ook verdien- en businessmodellen, ook die van Rentokil. Het bedrijf gebruikt nu ook gezichtsherkenning.
En dat is logischer dan het klinkt: de ene rat is minder gevaarlijk dan de andere. Uit gedragsanalyse blijkt dat ook voor ratten en ander ongedierte geldt: soms verpesten twee of drie het voor de hele groep. Die paar beesten ‘aanpakken’ en de rest ongemoeid laten als ze geen schade berokkenen komt de biodiversiteit én het beperken van gebruik van chemicaliën ten goede.
IJssalons en rozenkwekers
De AI-opmars begint uiteraard bij de ontwikkelaars. Het zou gek zijn als we in de winstcijfers van Microsoft nu al de effecten van ChatGPT zouden zien, maar het werkt wel inspirerend voor de rest van de economie. Zelfs ijssalons en rozenkwekerijen plukken inmiddels al de vruchten van kunstmatige intelligentie, getuige een reportage van het Financieele Dagblad.
Het rendement kwam in juli ook duidelijk uit andere hoeken dan in eerdere maanden, bijvoorbeeld vastgoed en opkomende landen. Er was een inhaalslag van Chinese aandelen en houdstermaatschappijen. Zo zie je dat de estafette wérkt: het verbreedt zich naar veel meer dan zeven prominente aandelen die de voorafgaande kwartalen de maat sloegen. Zo ontstaat een situatie die veel gezonder en evenwichtiger is. En eens te meer blijkt: zelfs een stijgende rente brengt de meeste bedrijven niet van hun stuk.
Dus: zolang we gewoon blijven ‘vliegen’ en langzaam maar zeker de vacatures ook beter ingevuld kunnen worden, zonder dat ze opeens volledig opdrogen, hoeven we ons eigenlijk alleen nog zorgen te maken over de grondstoffen. Investeringen in innovatie zijn en blijven onze lifeline naar de toekomst. Een groeiend aantal bedrijven dankt zijn run op de beurs aan innovatie. Tesla is in dat kader al vaak genoeg vermeld, maar Rentokil laat zien dat innovatie niet meer is voorbehouden aan de écht grote bedrijven.
Patronen herkennen met warmtedetectie en infrarood, ongedierte volgen door gebouwen en zo de schade in kaart brengen: het is zomaar een toepassing van kunstmatige intelligentie waar we voorheen amper bij stilstonden. Natuurlijk komen ook daar ongemakken van AI bij kijken, maar als je slim bent kun je die beperken. En anders moet je ze maar op de koop toe nemen en er het beste van maken. Maar alles beter dan stilstand door gebrek aan innovatie.
Overwinsten en belastingen
Na tijden van krappe rentemarges boeken ook de Nederlandse grootbanken inmiddels overwinsten, mede doordat ze de spaarrente slechts mondjesmaat verhogen. Daarnaast ontvangen banken ook hoge rente op hun ECB-tegoeden. De roep om een hogere bankenbelasting, zoals in onder meer Italië, neemt daarom toe. De banken betogen dat de huidige resultaten juist zeer welkom zijn, na de magere jaren met een relatief lage en soms zelfs negatieve rente.
Het grootste risico van extra belastingen is winstcompressie, en daar heb je als aandeelhouder geen invloed op. Een lastige afweging. De Nederlandse staat is grootaandeelhouder van ABN Amro. En de kans is groot dat de belastingen bij het aantreden van een nieuw kabinet omhoog zullen gaan.
Wereldwijd zijn de recordwinsten een opsteker. Ze versterken her en der de buffers aanzienlijk. Toch zegt dat niet alles over de langere termijn, omdat winstmarges door hogere belastingen onder druk kunnen komen te staan. Niet voor niets blijven kredietbeoordelaars waarschuwen dat nog niet alle risico’s achter de rug zijn.
Uit de laatste Amerikaanse CPI-data blijkt een afkoeling van de economie. Maar het consumentenvertrouwen houdt de economie op peil. De effecten van een hogere rente zijn zichtbaar, ook in de huizenverkopen. Maar uiteindelijk vliegen we gewoon door en komt er (nog) helemaal geen landing.
Fitch gooit roet in het eten
De downgrade door Fitch biedt beleggers een leercurve. Al in 2011 kwam S&P met een bijstelling van de Amerikaanse kredietwaardigheid, toen vanwege de ongekende staatsschuld in de VS. Nu vallen de Democraten en de Republikeinen over elkaar heen met de meest vuige verwijten over de vraag: wanneer zijn de huidige problemen eigenlijk ontstaan? Iedereen zégt een stap voorwaarts te willen maken. Maar at the end of the day houden beide partijen de patstelling in stand.
Ze zijn toch echt beide verantwoordelijk voor de gridlock, die immers ontstaan is door de invoering van een schuldenplafond. Het is een leuk idee, dat de overheid zich niet voor elk wissewasje tot het Congres hoeft te wenden. Maar het leidt er wel toe dat beide partijen elkaar kunnen gijzelen. En jawel: dat dóen ze ook – gelegenheid maakt de dief!
En dan verdién je eigenlijk ook geen triple A-status. Al heeft het nauwelijks of geen effect op beleggers, omdat Amerikaans staatspapier is wat water is voor drainage: zonder waardepapier is het too big to fail en dan houdt het kapitalistische systeem op. Gevolg is dat iedereen de schouders ophaalt en doorgaat met de downgrade. Grote partijen kunnen nou eenmaal niet zonder Amerikaans staatspapier.
Prettige wedstrijd
Nu de rente omhoog gaat wordt de kredietwaardigheid afgeboekt. En de dollar wordt sterker. Dus wie het weet mag het zeggen, in een omgeving waar dit nou eenmaal de combinatie van factoren is waarmee we het moeten doen. Prettige wedstrijd! Wie weet praat over twee weken niemand er meer over.
Vorig jaar bleek juli ook een mooie maand voor beleggers. Maar toen gooide Jackson Hole, het Woodstock voor centralebankiervolgers, in september alsnog roet in het eten. Dit jaar zal de soep niet zo heet gegeten worden als die wordt opgediend: de sterke cijfers uit de economie en het effect van de renteverhogingen beginnen zichtbaar te worden. En de huizenprijzen blijven dalen. Wat de uitslag wordt en of we nog gaan landen? Wie het weet mag het zeggen. Prettige wedstrijd!