Inmiddels duurt de oorlog in Oekraïne meer dan 50 dagen, en het einde is nog lang niet in zicht. De verschrikkingen in het land duren daarmee langer dan velen gedacht hadden, inclusief ikzelf. En hoewel het menselijk leed en de materiële schade enorm zijn, lijkt de schade op de beurs mee te vallen. Sinds 1 januari staat de beurs, en ook onze portefeuilles, behoorlijk in de min. Maar het overgrote deel van die verliezen is al in januari opgelopen. Per saldo lijkt de oorlog in de Oekraïne geen indruk meer te maken op Wall Street. Er zijn andere ontwikkelingen die beleggers zorgen baren. Een nieuw kwartaal, en een nieuwe ronde van zorgen…
De beren temmer
Nu de Oekraïners langer succesvol weerstand weten te bieden tegen de Russen lijken financiële markten gewend te raken aan de nieuwe situatie. Delen van Oekraïne liggen in puin. Dat heeft gevolgen voor bepaalde bedrijven en markten. Als gevolg van de sancties ligt de handel met Rusland plat. Dit leidt tot tekorten aan diverse producten en dat leidt weer tot prijsstijgingen waar eerder geen rekening mee werd gehouden. Maar nu wel. Ondertussen leidt deze inflatie tot heroriëntatie en komt het gas straks uit Algerije of Groningen, de olie uit Brazilië of Venezuela en de draadbomen voor auto’s uit de VS of Japan. De olieprijs daalt alweer en inflatie lijkt gepiekt te hebben. Kortom: economisch komt het allemaal wel goed en wordt de Russische Beer alweer getemd. Nee, een nieuwe ronde van zorgen komt uit een heel andere hoek.
Covid 2.0
Terwijl de hele wereld succesvol lijkt te zijn in de strijd tegen Covid-19 en terugkeert naar een “normale” samenleving zonder restricties of lockdowns, is het een chaos in China. In Shanghai zitten 26 miljoen mensen in lockdown. Als gevolg daarvan staat de economie grotendeels stil, hetgeen nieuwe verstoring in aanvoerketens veroorzaakt. Een nieuwe ronde van economische Covid-disrupties is al voelbaar in de westerse economieën. We zijn natuurlijk eerder op dit punt geweest en weten dat de lockdowns tijdelijk zijn en de economie daarna weer herstelt. Het echte probleem is dan niet eens het feit dat er 26 miljoen mensen in lockdown zitten, maar de gevolgen die dat politiek kan hebben.
De Chinezen zijn een meegaand volk. Ze leven al sinds 1949 onder een hard communistisch regime en het ontbreken van stemrecht lijkt ze niet echt te deren. Economisch hebben ze het goed voor elkaar. Maar dat wil niet zeggen dat ze zich alles laten welgevallen. Een aantal jaar geleden zei Michael Lai, toen fundmanager van het Gam China Fund, toen ik hem vroeg waarom hij zo’n zware weging in had in gezondheidszorg en elektrificatie: “The average Chinese does not care about politics, but they do care about their health. Therefore the Communist Party will have to invest in health and a clean environment. Too much air polution can cause an uprise”.
Tot dusver heeft Lai gelijk gehad. China heeft enorm geïnvesteerd in vergroening. China is de grootste markt voor elektrische auto’s geworden. Maar dat is het verleden, het gaat om de toekomst en de lockdown in Shanghai zorgt voor grote onvrede. Door vast te houden aan dit strikte beleid neemt de Chinese president Xi een grote gok. En dat is niet de enige riskante gok die Xi neemt; hij kiest ook partij voor Poetin. Xi lijkt daarmee te veel te leunen op het verleden. Terwijl zijn volk niet langer de strikte Covid-maatregelen pikt omdat ze lezen hoe het Westen zonder lockdowns succesvol Covid bestrijdt, is ook de positie van China ten aanzien van Europa veranderd.
Een nieuwe ronde in Europa
Autocratieën als Rusland en China konden lang ongestoord hun gang gaan, vooral omdat betekenisvolle weerstand ontbrak. Het conflict in Oekraïne heeft dit wezenlijk veranderd. Voor het eerst in zijn geschiedenis is Europa verenigd. En niet alleen Europa, de VS en UK sluiten zich ook aan bij de sancties. De geallieerden zijn weer geallieerd. En dat is een grote bedreiging voor de autocraten. Poetin voelt de sancties en wordt economisch en militair gefrustreerd. Een risicovolle situatie waarin ook Xi terecht zou kunnen komen door de steun aan zijn Russisch collega. De kans op een economische isolatie van de Chinezen lijkt minder groot, maar de kans op Europese economische represailles is wel fors toegenomen. Het binnenlandse (Covid-)beleid én het buitenlandse beleid van China lijken aan een grondige revisie toe.
Een nieuwe ronde resultaten
En terwijl Xi zijn beleid zou moeten reviseren, staan we in de beurswereld voor een nieuwe ronde van kwartaalcijfers. Dit is hét moment waarop bedrijven ook hun verwachtingen voor de toekomst kunnen delen. Hoe worden ze geraakt door de oorlog? En misschien wel net zo belangrijk: wat zijn de effecten van inflatie en oplopende rente? Ook economische cijfers worden gepubliceerd. Hoe gaat het met die inflatie? Hoeveel daarvan is tijdelijk door tekorten in grondstoffen veroorzaakt door sancties of lockdown’s? En hoeveel is structureel doordat er bijvoorbeeld meer moet worden betaald voor personeel, of vreemd vermogen dat duurder is geworden? Die laatste twee vormen van inflatie zijn het gevaarlijkst, volgens economen. Ze zijn blijvend en kunnen een spiraal vormen.
Wij zouden wat looninflatie en hogere rentes juist toejuichen. Het zorgt voor een gezondere consument, én voor gezondere bedrijven. Bedrijven die in de problemen komen door stijgende lonen en duurdere financieringen zijn zombiebedrijven zonder bestaansrecht. Een gezonde onderneming is in staat om hogere kosten te pareren, ofwel door de prijzen te kunnen doorbelasten omdat hun producten een premie kunnen vragen, ofwel omdat ze inventief zijn in het veranderen van hun kostenstructuur.
Een nieuwe ronde van rente stijgingen?
Inmiddels weten we dat de lockdowns of oorlog in Oekraïne de beurs niet te veel van koers af halen. Maar de oplopende rente wel. Hoe zit het daar dan mee? Moeten we een nieuwe ronde van rentestijgingen verwachten? Het antwoord is tweeledig. Ja, de centrale banken zullen de rente verhogen. De Amerikanen zullen daar sneller in acteren dan de rest van de wereld, maar een verkrapping van het monetaire beleid is onvermijdelijk (en gelukkig maar).
Toch hoeft dat niet te leiden tot een verdere stijging van de rente op de kapitaalmarkt. Die is namelijk al fors opgelopen. Dit verklaart ook waarom defensieve portefeuilles het relatief slecht doen. De markt is efficiënt, zodra er een renteverhoging wordt verwacht, wordt die ook meteen geprijsd. En daarom is in korte tijd de obligatiemarkt behoorlijk onderuitgegaan. Nu de belangrijkste drijvers van cyclische inflatie zoals energieprijzen over hun piek heen lijken, lijkt ook de inflatie te gaan pieken. En dat zal rust in de rentemarkt terugbrengen.
Daar waar de consument de gevolgen van hogere rente door de centrale bank in de toekomst gaat merken zal op de beurs de ergste schok achter ons zijn. Voor actieve beleggers liggen mooie tijden in het verschiet. Zombiebedrijven worden straks midscheeps geraakt, terwijl gezonde bedrijven zullen excelleren en hun koers zien accelereren. We kijken uit naar het cijferseizoen!