In de afgelopen weken werd Turkije het zorgelijke middelpunt van beleggers. Trump trekt hard van leer met sancties tegen Turkije nu Erdogan weigert de Amerikaanse priester Brunson vrij te laten. Eerder voelde Trump zich al voor schut gezet door Erdogan nadat Turkse toezeggingen niet werden ingevuld. Trump kan de vrijlating van Brunson goed gebruiken in de aankomende verkiezingen. Erdogan wilt een mogelijke miljardenboete voor de Turkse Halkbank van tafel hebben, nadat die het handelsembargo met Iran omzeilde. De patstelling tussen twee democratisch gekozen presidenten die beide een neiging naar totalitaire macht hebben en de persvrijheid in eigen land proberen in te perken, houdt de financiële wereld in haar greep. Terecht?
De achtergrond..
In de ruim 15 jaar die Erdogan aan de macht is in Turkije heeft hij geprobeerd zoveel mogelijk macht naar zich toe te trekken. Bij de laatste verkiezingen beloofde hij het volk lage rentes, een riskante verkiezingsbelofte die zich nu lijkt te wreken. De Turkse economie is voor haar financiering in hoge mate afhankelijk van het buitenland. Turken sparen over het algemeen weinig nadat ze in eerdere crisis hun spaargeld al zagen verdampen. Turkije heeft weinig grondstoffen waarmee het buitenlandse valuta binnen kan krijgen. Een belangrijk deel van de schulden van het land zijn wel in harde valuta. Vertrouwen van beleggers is dramatisch afgenomen nadat Erdogan de macht rond zichzelf concentreerde en onafhankelijk geachte instanties verregaand probeert te controleren. Inmiddels heeft hij getrouwen op sleutelposities zitten, zo is zijn schoonzoon minister van Financiën.
…met een ruil van Brunson voor Attila…
Eerder dacht Trump een overeenkomst met Erdogan te hebben over de vrijlating van Andrew Brunson die sinds 2016 gevangen wordt gehouden in Turkije. Brunson zou geruild worden voor Mehmet Atilla. Attila zit vast in de VS omdat hij als directeur van de Halkbank heeft meegewerkt aan het omzeilen van sancties tegen Iran. De Halkbank hangt een miljardenboete van de Amerikaanse justitie boven het hoofd. Erdogan heeft druk uitgeoefend om die boete van tafel te krijgen hetgeen als inmenging in het Amerikaanse justitiële apparaat wordt gezien. De inmenging van Erdogan maakt het voor Trump onmogelijk om een deal te maken en dus grijpt hij naar zijn vertrouwde wapenstok, de sancties. Blokkades van Turkse goederen, bevriezing van deviezen en een verder escalerende handelsoorlog brachten de Turkse Lira in vrije val. De munt verloor dit jaar al zo’n 40%. Turkije heeft een import verbod op Amerikaanse goederen afgekondigd, in een poging Amerika te treffen.
…is het vooral de lokale economie die wordt geraakt…
Met de Lira in vrije val in een land dat sterk afhankelijk is van het buitenland voor investeringen en grondstoffen, zorgt ervoor dat de inflatie de pan uit rijst. Daarmee is het vooral de lokale economie die geraakt wordt. Het Turkse midden en kleinbedrijf heeft voor zo’n $ 180 miljard aan uitstaande schulden die in lokale valuta dit jaar dus zo’n 40% duurder geworden zijn. Daarnaast voelt de consument de hogere importprijzen waardoor de bestedingen zullen terugvallen. Harde maatregelen zouden het tij kunnen keren.
…wordt het buigen of barsten…
Dat die harde maatregelen er komen lijkt onwaarschijnlijk. Met een schoonzoon als minister van financiën hoeft Erdogan vanuit die hoek geen tegenspraak te verwachten. Een verhoging van de rente is ook niet erg waarschijnlijk omdat dit indruist tegen de verkiezingsbeloftes. Erdogan probeert buitenlandse investeerders over te halen in het land te investeren. Quatar hapte al toe met een investering van $ 15 miljard. De meeste non VS bondgenoten van Erdogan zitten zelf echter al op zwart zaad en verdere hulp kan hooguit uit China komen. Hulp is wel nodig anders barst de bom in Turkije waarschijnlijk wel en zal het land in default komen. Rating agencies Moody’s en S&P degradeerden Turkije al tot junk status. Erdogan zal iets moeten doen anderszal zijn volk steeds minder brood hebben en dat is een slecht voorteken voor democratisch gekozen leiders met dictatoriale neigingen.
…met besmettingsgevaar?
Onze directe positie in Turkije is te verwaarlozen, maar indirect worden we geraakt met posities in ING en opkomende landen. Bij dit soort situaties zien we dat beleggers weinig onderscheid maken en in eerste instantie rucksichtslos verkopen, om later pas de analyses te maken. De recente verkoopgolf in opkomende landen als gevolg van de Turkse Troubles is overdreven. Indonesië of Chili hebben hun eigen karakteristieken en worden nauwelijks geraakt door Turkije. Veel belangrijker zijn de ontwikkelingen in China. Als Xi en Trump inderdaad een deal weten te sluiten dan zullen investeerders snel weer terugkeren in opkomende landen, misschien zelfs in Turkije, met of zonder Erdogan.