Het remmend plafond

Koen BenderEconomie

Hoera! Er is een akkoord over het Amerikaanse schuldenplafond en we kunnen weer vooruit. De onzekerheid over een mogelijke default is voorbij en beleggers kunnen opgelucht ademhalen. Toch zal dit schuldenplafond een remmend plafond blijken.

De geschiedenis

Het schuldenplafond dateert uit 1917. Tot die tijd was voor alle afzonderlijke leningen toestemming van politici vereist alvorens de lening mocht worden uitgegeven. Amerika had in 1917 steun beloofd aan de geallieerden in de Eerste Wereldoorlog en het bleek ondoenlijk om voor alle afzonderlijke leningen toestemming te vragen. Het ministerie van Financiën kreeg toestemming om zonder tussenkomst van politici schulden aan te gaan namens de Amerikaanse staat. Tot een bepaalde limiet, dat wel. En die limiet heet het schuldenplafond. De Verenigde Staten zijn uniek met deze regelgeving rondom het uitgeven van staatsschuld. Bij het bereiken van het schuldenplafond kan het land zonder geld komen te zitten, tenzij het Congres en de Senaat een verhoging van het schuldenplafond goedkeuren.

Het spel

De Senaat en het Congres zijn verdeeld, dus moeten de Democraten onder leiding van president Joe Biden een compromis bereiken met de Republikeinen. Dat gaat gepaard met stevige onderhandelingen. Dit is het moment voor de Republikeinen om punten te scoren, zeker met de start van het nieuwe verkiezingsseizoen voor de deur. Voor de nieuwe Republikeinse leider Kevin McCarthy een goed moment om zichzelf te profileren en het remmend plafond goed te gebruiken.

Het risico

De risico’s voor de Verenigde Staten zijn groot. Op het moment dat het schuldenplafond wordt bereikt zonder overeenstemming, is de VS niet langer in staat om zijn rekeningen te betalen. Het land met de meeste uitstaande schuld ter wereld zou dan failliet gaan en zijn kredietwaardigheid (en reputatie) verliezen. Dat zou verregaande gevolgen hebben. Zo zou de VS in de toekomst meer moeten betalen als ze geld willen lenen en zouden beleggers wereldwijd hun Amerikaanse staatspapier moeten afwaarderen. Een (papieren) verlies zou dan genomen moeten worden. Dat is de belangrijkste reden waarom beleggers zo nerveus worden over het schuldenplafond.

Kort versus lang

Een akkoord is nu bereikt en Amerikaanse politici zullen in de komende dagen hun goedkeuring geven aan de verhoging van het schuldenplafond. Een financiële ramp is op korte termijn voorkomen. Toch is het ook van belang om te kijken naar de gevolgen van de concessies die de Democraten hebben moeten doen aan de Republikeinen. Want op de lange termijn kunnen die wel degelijk economische gevolgen hebben.

De gevolgen

De Republikeinen hebben een aantal agendapunten erdoor gedrukt. Ik beperk me tot de belangrijkste:

  • uitgaven worden bevroren op het niveau van 2022. Er mag in 2024 niet meer worden uitgegeven dan in 2022;
  • Geen verhoging van belastingen;
  • Defensie krijgt meer geld (en dat is 30% van de totale begroting);
  • Overige bezuinigingen zullen dan ongeveer 20% moeten bedragen om de begroting sluitend te houden.

Defensie-aandelen hebben dus geen last van dit remmende plafond, maar voor infrastructuur kan er dus wel een klap komen. Luchthavens en bruggen zullen in een lager tempo worden opgeknapt en dat heeft gevolgen voor de werkgelegenheid (minder bouwvakkers) en op de lange termijn een remmende werking op de economische groei, omdat een slechte infrastructuur nu eenmaal remmend werkt.

Opgeluchte beleggers

Per saldo kunnen beleggers nu opgelucht ademhalen, maar in hun beleggingen kunnen er zeker gevolgen zijn van dit akkoord. De details komen deze week, maar de grote lijnen zijn al zichtbaar. De vernieuwende agenda van Biden is afgezwakt en dat is op langere termijn een gemiste kans voor de totale Amerikaanse bevolking, die een betere infrastructuur verdient.